Het komt voor dat een cross-over programma niks oplevert. Dan zijn er nog een paar mogelijkheden om toch nog direct te doneren.
Een paar keer meedoen aan cross-over heeft de voorkeur
Bij twee derde van de koppels levert deelname aan het cross-over programma geen match op. Ook niet als ze meerdere keren ‘meedraaien’. Er zijn dan nog een paar mogelijkheden om toch nog direct te doneren. Omdat dit niet voor iedere patiënt geschikt is, is het beter om eerst een paar keer mee te doen aan het cross-over programma.
Transplantatie door de bloedgroep heen
Dit betekent bijvoorbeeld dat de ontvanger bloedgroep O heeft en de donor bloedgroep A of B. Iemand met bloedgroep O heeft van nature antistoffen tegen bloedgroep A (anti A) en bloedgroep B (anti B). Bij een transplantatie met een nier van een donor met bloedgroep A of B moeten dus bij de ontvanger de antistoffen tegen deze bloedgroep uit het bloed worden gehaald. De resultaten van deze manier van transplanteren zijn heel goed. Wel is een bijzondere voorbehandeling nodig, met tijdelijk meer afweermedicatie.
Transplantatie bij een positieve kruisproef via desensibilisatie
Als de ontvanger antistoffen heeft tegen het weefsel van de ontvanger, kan soms ‘door de kruisproef heen getransplanteerd’ worden. De ontvanger krijgt dan 1 tot 2 weken voor de transplantatie een speciale behandeling. Dit is het desensibilisatieprogramma, waarbij de antistoffen uit het bloed worden verwijderd. Als daarna de kruisproef negatief is – en de kans op afstoting dus minder groot – kan de transplantatie toch doorgaan.
Desensibiliseren is vergelijkbaar met transplantatie door de bloedgroep heen, maar is wel een stuk moeilijker. Ook zijn de resultaten minder goed dan bij een normale transplantatie met de nier van een levende donor.
Soms is dominotransplantatie mogelijk
Als directe donatie en ook de andere genoemde mogelijkheden niets opleveren, is soms dominotransplantatie mogelijk. Daar kunnen koppels zich niet voor aanmelden, ze doen gewoon mee aan het cross-over programma, maar 1 donor en 1 ontvanger zijn geen koppel. Bij dominotransplantatie doet een anonieme donor zonder ontvanger mee aan de keten van koppels. Aan deze keten doet ook een nierpatiënt op de wachtlijst mee. Net als bij ‘gewone’ cross-over gebeurt dit anoniem.
Bron: Nederlandse transplantatiestichting